XXXVII Zgromadzenie Ogólne – podsumowanie

19 czerwca 2023

15 i 16 maja 2023 r. upłynęły w Warszawie m.in. pod znakiem Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP). Stało się tak za sprawą Zgromadzenia Ogólnego Związku, w którym uczestniczyło ok. 250 osób.

Termin rozpoczęcia Zgromadzenia został wyznaczony na godz. 13:00, jednak ze względu na brak quorum obrady rozpoczęły się w drugim zaproponowanym terminie, czyli o godz. 13:30.

Powitanie uczestników i wystąpienia zaproszonych gości i Partnera Strategicznego

Czas pomiędzy godz. 13:00 a 13:30 został spożytkowany na powitanie uczestników oraz wystąpienia zaproszonych gości. Przybyłych powitał Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zarządu ZGWRP, a następnie głos zabrał Grzegorz Cichy, Prezes Unii Miasteczek Polskich. Szef tej samorządowej organizacji podkreślił rolę przedstawicieli ZGWRP pracujących i reprezentujących interesy gmin z obszarami o charakterze wiejskim w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST). Zaznaczył, że praca ta jest szczególnie cenna w tak trudnym okresie, jak rok obecny i kilka minionych lat, naznaczonych m.in. pandemią, wojną na Ukrainie, czy kryzysem energetycznym. Wskazywał, że KWRiST stanowi platformę, gdzie reprezentanci strony samorządowej mogą zabiegać m.in. o poprawę sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego (JST).

– Jeszcze raz chcę podkreślić ważny głos Państwa przedstawicieli, ekspertów, doradców. Te stanowiska, które Związek Gmin Wiejskich postuluje, opracowuje, trafiają i są wysłuchiwane! – powiedział szef organizacji skupiającej polskie miasteczka. Wśród ważnych tematów burmistrz Cichy wskazał także potrzebę przeciwdziałania depopulacji gmin z obszarami o charakterze wiejskim i podnoszenia standardów jakości życia, by nie były one gorsze, od tych w dużych ośrodkach miejskich. Negatywnie wypowiedział się natomiast na temat proponowanych zmian legislacyjnych w regulacjach określających zasady referendum lokalnego.

Rudolf Borusiewicz, Dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich wskazał na różnorodność samorządów i odniósł się do centralizacji i dążeń obecnej władzy do zmian ustrojowych państwa.

Także w tym czasie, gdy nie rozpoczęto jeszcze obrad, prezentację dotyczącą oferty m.in. w zakresie zbiórki i zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEiE) przedstawił Mirosław Baściuk, Dyrektor Zarządzający i Członek Zarządu firmy Asekol PL Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego i Organizacja Odzysku Opakowań S.A. Wspomniana spółka wsparła Związek, jako Partner Strategiczny Zgromadzenia Ogólnego. Dyrektor Baściuk zwrócił uwagę, że także ochrona środowiska przed elektroodpadami powinna być oczkiem w głowie władz gminnych.

Rozpoczęcie obrad i wybory członków prezydium oraz komisji

Po tych wystąpieniach przewodniczący Iwaniuk jeszcze raz powitał wszystkich zgromadzonych, a następnie zaproponował, by obrady Zgromadzenia – w roli przewodniczącej – poprowadziła Anna Grygierek, Wiceprzewodnicząca Zarządu ZGWRP. Wobec braku innych kandydatur i za zgodą burmistrz Grygierek, jej kandydatura na przewodniczącą Zgromadzenia Ogólnego została przegłosowana.

Następnie Przewodnicząca obradom zaproponowała, by w skład prezydium weszli jeszcze wspomniany już Krzysztof Iwaniuk oraz Jacek Brygman, Wiceprzewodniczący Zarządu ZGWRP. Obie kandydatury zostały przyjęte większością głosów.

Następnie przeprowadzono wybory do trzech komisji, czyli do Komisji Mandatowej, Komisji Skrutacyjnej oraz Komisji Uchwał i Wniosków.

Sprawozdania z działalności Związku w 2022 r. i finansowe

Po ustaleniu składów ww. komisji przegłosowany został porządek obrad. Po tym głosowaniu, przewodniczący Zarządu Związku – Krzysztof Iwaniuk – przedstawił sprawozdanie z działalności Związku w 2022 r. Zwrócił przy tym uwagę, na ogrom prac, jakie zostały podjęte – w imieniu gmin z obszarami wiejskimi – na rzecz realizacji działań, które miały łagodzić negatywne efekty zjawisk i wyzwań wynikających z wojny na Ukrainie i z kryzysu energetycznego.

Przewodniczący Iwaniuk zwrócił też uwagę na tendencję do postępującej centralizacji i destabilizacji funkcjonowania JST, której Związek stara się przeciwstawiać, m.in. w ramach prac KWRiST. Przedstawił też szereg sukcesów, którymi zakończyły się podjęte przez ZGWRP inicjatywy na rzecz poprawy prawnego otoczenia regulującego funkcjonowanie samorządów.

Wśród problemów nierozwiązanych, a notorycznie nękających włodarzy gmin wiejskich są kwestia nieuregulowanej procedury zmiany granic pomiędzy JST oraz brak subwencji ekologicznej, która powinna przysługiwać za zajęcie obszarów gminnych przez formy ochrony przyrody – problemy te wskazał przewodniczący Zarządu ZGWRP. Zwrócił też uwagę, iż jest konsensus wśród organizacji samorządowych, że należy dokonać reformy finansowania JST, by nie zatracać ich samodzielności. Omówił przy tym zaangażowanie reprezentantów Związku w negocjacje z przedstawicielami strony rządowej w materii przekazania odpowiednich środków finansowych w ramach rekompensat za utracone wpływy po reformie systemu podatkowego.

Szef Zarządu ZGWRP wskazał również na wiele wyzwań stojących wciąż przed gminami wiejskimi. – Mam wrażenie, że my po 33 latach samorządności jesteśmy w połowie drogi, żeby odrobić zapóźnienia cywilizacyjne w elementarnej infrastrukturze – powiedział Krzysztof Iwaniuk. – W jakiej radzie gminy się zgodzą radni wydawać pieniądze na nowe wyzwania: „Zielona Europa”, transformacja energetyczna, jeżeli po błocie mieszkańcy jeżdżą do domów? – pytał. Zwrócił też uwagę, że ZGWRP dopomina się, by ustanowiony został program na wzór SAPARD-u, dedykowany obszarom wiejskim.

Na zakończenie swojego wystąpienia przewodniczący Iwaniuk zwrócił uwagę, że w tym roku ZGWRP świętuje 30-lecie swojego funkcjonowania i zaprosił na Kongres Gmin Wiejskich, który odbędzie się w dniach 27-28 listopada w Jachrance.

Kolejnym punktem obrad było przedstawienie sprawozdania finansowego Związku za 2022 r. Dokonał tego Dariusz Strugała, Wiceprzewodniczący Zarządu Związku i Skarbnik ZGWRP. Na zakończenie swojego wystąpienia zachęcał przedstawicieli gmin członkowskich do aktywnego włączenia się w prace Stowarzyszenia i podziękował za terminowe regulowanie składek. – Ogólnie należy stwierdzić, że sytuacja majątkowa i finansowa naszego Związku była i jest bardzo stabilna – podsumował burmistrz Strugała.

Następnie głos zabrał Jacek Czarnecki, Przewodniczący Komisji Rewizyjnej ZGWRP, który na wstępie krótko scharakteryzował przebieg prac Komisji Rewizyjnej w ub.r. Przedstawił także wniosek o udzielenie absolutorium Zarządowi Związku.

Przyjęcie sprawozdań i budżetu

Po tym wniosku przystąpiono do głosowania uchwał w sprawie przyjęcia ww. sprawozdań oraz w sprawie udzielenia Zarządowi Związku absolutorium za działalność w 2022 r. Uchwały zostały przegłosowane, co oznacza, że oba sprawozdania przyjęto, a Zarządowi udzielono absolutorium.

Kolejnym punktem obrad było przedstawienie projektu budżetu Związku na rok 2023. O omówienie projektu poproszony został wiceprzewodniczący Strugała, który ponownie zabrał głos i omówił planowany budżet na rok bieżący.

Przy okazji rozwinęła się dyskusja na temat webinariów organizowanych przez Związek oraz spotkań regionalnych. Z Sali padła prośba o zorganizowanie spotkania regionalnego w woj. lubuskim.

W odniesieniu do budżetu padła propozycja zatrudnienia etatowego członka Zarządu, któremu łatwiej byłoby upominać się o zabezpieczenie interesów gmin w kontaktach z przedstawicielami strony rządowej.

Zaapelowano również o zwiększenie obecności Związku w Internecie oraz o bardziej efektywne tworzenie medialnego lobbingu w interesie gmin i o lepszą promocję ZGWRP.

Pojawił się także postulat, by część środków w budżecie Związku zarezerwować na doraźne badania ankietowe i naukowe, które pomagałyby obalać niekorzystne stereotypy i obiektywizować wiedzę o obszarach wiejskich.

Po dość obszernej dyskusji, która zahaczyła także o funkcjonowanie Biura Związku przystąpiono do głosowania projektu budżetu, który został przyjęty zdecydowaną większością głosów.

Merytorycznie o odpadach i środowisku

Po głosowaniu rozpoczęła się część merytoryczna Zgromadzenia Ogólnego, a pierwszym podjętym tematem był stan gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach z rekomendacjami. Po wprowadzeniu dokonanym przez Leszka Świętalskiego, Dyrektora Biura Związku, w oparciu o raport Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego temat przedstawił dr Krystian Szczepański, Dyrektor Instytutu. Prelegent zwrócił uwagę na najważniejsze wyzwania stojące zarówno przed gminami, jak i państwem w zakresie gospodarowania odpadami, podkreślając przy tym m.in. wagę i potrzebę znajomości morfologii strumienia odpadów komunalnych.

Po wystąpieniu dyrektora Szczepańskiego, tytułem komentarza głos zabrał ponownie dyrektor Świętalski, który zwracał uwagę na powagę sytuacji w zakresie realizacji obowiązków „odpadowych” nałożonych na gminy.

Następnym gościem obrad, a jednocześnie uczestnikiem debaty merytorycznej była Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska. Przed zabraniem głosu przez szefową resortu klimatu, listę nierozwiązanych problemów z dziedziny środowiska omówił dyrektor Świętalski, podkreślając, że gminom z terenami o charakterze wiejskim należy się wsparcie, w tym finansowe, na realizację niezbędnych działań w omawianych obszarach (tematy podniesione przez dyrektora Świętalskiego zawarte są w stanowisku Zgromadzenia Ogólnego – dostępne na stronie internetowej Związku).

Minister Moskwa na wstępie zaznaczyła, że kompetencje w zakresie gospodarki wodno-ściekowej leżą głównie po stronie Ministerstwa Infrastruktury. Zgodziła się przy tym, że zagadnienia związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków stanowią ogromne wyzwanie, zwłaszcza na obszarach wiejskich.

Szefowa resortu zaznaczyła też, że zanotowała sobie pomysł rekompensat środowiskowych i że zostanie on poddany analizom. Odniosła się ona także do kwestii form ochrony przyrody i zaznaczyła, że Unia Europejska kładzie duży nacisk na przywracanie zasobów naturalnych, co może stać w kolizji z potrzebami inwestycyjnymi i rozwojem gmin.

Minister Moskwa podziękowała również Związkowi za kooperację przy pracach nad tzw. ustawą odległościową.

Szefowa resortu odniosła się do większości postulatów Związku, zapowiadając m.in. pochylenie się nad przygotowanym stanowiskiem Związku. Wspomniała też, że będzie kontynuowany program usuwania azbestu. Podzieliła się również informacją, że strona rządowa, wzorem obszaru zaopatrzenia w wodę i ścieki, rozważa wprowadzenie regulatora zewnętrznego, który zatwierdzałby stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ten pomysł krótko skomentował przewodniczący Zarządu Związku, stwierdzając, że nie jest to dobra idea. Jako dowód na to, że centralne organy nie sprawdzają się w roli regulatorów taryf opłat za usługi komunalne, wskazał problemy z zatwierdzaniem przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie nowych taryf opłat za zaopatrzenie w wodę i odbiór oraz oczyszczanie ścieków.

Obecność minister Moskwy była też okazją do dyskusji na tematy podniesione przez uczestników obrad. Przedstawiciele gmin zwracali uwagę na szereg nurtujących ich problemów, oczekując na rozwiązanie wskazanych zagadnień z zakresu energetyki i ochrony środowiska.

O potrzebach finansowych gmin i założeniach nowej ustawy o dochodach JST

Następnym elementem merytorycznej części Zgromadzenia Ogólnego była debata na temat założeń do nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST) i proponowanych kierunków zmian.

Głos tytułem wprowadzenia zabrał wspomniany już Jacek Brygman. Wiceprzewodniczący Zarządu ZGWRP przedstawił aktualną sytuację budżetową gmin z obszarami wiejskimi. Zaznaczył też, że wciąż potrzebne są ogromne środki na zadania związane z zaopatrzeniem w wodę i odprowadzaniem ścieków. Podkreślił także problemy, jakie – pomimo interwencji rządu – spowodowały podwyżki cen energii i jej nośników. Wskazał również na powiększającą się lukę finansową w zakresie działań związanych z oświatą. W ramach podsumowania wiceprzewodniczący Brygman powiedział m.in.: – My Panie Ministrze oczekujemy przede wszystkim nowej ustawy o dochodach JST. Mamy świadomość tego, że ta ustawa tak szybko nie powstanie. Najprawdopodobniej w bieżącym roku, ale również w przyszłym roku będziemy potrzebowali tej kroplówki, tego zasilenia, żebyśmy mogli spiąć budżety bieżące i spokojnie zaplanować, przyjąć projekty budżetów na rok 2024. Chociaż to nie jest dobre rozwiązanie. Nam by się marzyło powrócenie do tych zasad, które były przed rokiem 2019, gdy mieliśmy stabilność dochodów. One były wtedy stabilne i przewidywalne. Nam teraz najbardziej brakuje Panie Ministrze tej stabilności i przewidywalności dochodów. Słowa te zostały skierowane do obecnego na sali obrad Sebastiana Skuzy, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów.

Minister Skuza przedstawił proponowane przez stronę rządową zmiany w ustawie o dochodach JST. Odniósł się przy tym do kwestii przewidywalności, stwierdzając, że w aktualnej sytuacji ogólnoświatowej, każde planowanie obarczone jest dużym ryzykiem, ze względu na szereg niepewności.

Zapytał też o ocenę wsparcia, w kwocie 4 mld zł, którego rząd udzielił gminom z obszarami wiejskimi na realizację zadań w obszarze kanalizacji i wodociągów. Po uzyskaniu pozytywnej oceny działania rządu przez gminy, zapewnił, że będzie starał się o kontynuowanie tego typu wsparcia.

Po wystąpieniu ministra Skuzy przyszedł czas na, adresowane do niego, głosy z sali. W ich trakcie pojawił się m.in. apel o subwencję przedszkolną, bo zapewnienie opieki przedszkolakom kosztuje nawet więcej niż zadania oświatowe dla uczniów szkół. W kolejnych głosach zaproponowano m.in., by nauczyciele stali się pracownikami administracji państwowej i by samorządom pozostawić jedynie utrzymanie szkół i personelu niepedagogicznego. Zgłaszane były także uwagi dotyczące Programu Inwestycji Strategicznych, pod kątem ułatwień dla gmin i m.in. płatności częściowych.

Pięć stanowisk Zgromadzenia Ogólnego na koniec pierwszego dnia obrad

Po dyskusji na temat finansów JST odbyło się głosowanie nad przyjęciem stanowisk Zgromadzenia Ogólnego. W efekcie przyjętych zostało pięć stanowisk, które dotyczyły:

przyśpieszenia prac legislacyjnych w Ustawie o samorządzie gminnym, w kontekście zmian granic administracyjnych samorządów;
procedury zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków;
oświaty;
realizacji niektórych zadań związanych z ochroną środowiska, gospodarką wodno-ściekową, rozwoju OZE i gospodarowania odpadami komunalnymi;
wpływu zmian ustawowych na dochody JST i kondycję finansową gmin.

Po przyjęciu stanowisk zakończono pierwszy dzień obrad.

Duża dawka prawniczej wiedzy i zachęta do współpracy ze strony Partnera OZE

Drugiego dnia Zgromadzenie Ogólne zostało zdominowane przez warsztaty przygotowane przez Partnerów ZGWRP. Dużą dawkę wiedzy uczestnikom zagwarantowali prawnicy reprezentujący Kancelarię Prawną dr Krystian Ziemski & Partners. Maciej Kiełbus, Konrad Różowicz i dr Paweł Grzybowski skupili się na takich zagadnieniach, jak współpraca międzygminna w aspekcie ustrojowym i zamówieniowym oraz aktualizacja i praktyczna adaptacja najnowszego orzecznictwa w zakresie podatku od nieruchomości.

Po tej dawce wiedzy prawniczej, Holger Gallas, Członek Zarządu spółki Sevivon – Partnera OZE Zgromadzenia Ogólnego – zaprezentował ofertę firmy w zakresie inwestowania w farmy wiatrowe i fotowoltaiczne i zachęcał obecnych na sali do współpracy.

Na zakończenie Paweł Szadziewicz, Dyrektor w firmie Ekorum, będącej Partnerem Wykonawczym Związku przy organizacji Zgromadzenia Ogólnego przedstawił zagadnienia związane z realizacją skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w gospodarce odpadami i ochronie środowiska.

Stanowiska przyjęte przez XXXVII Zgromadzenie Ogólne opublikowane zostały na stronie zgwrp.pl, a zdjęcia ilustrujące wydarzenie dostępne są w galerii.

fot. Paweł Bielecki

Partner Strategiczny:

Partner OZE:

Partnerzy:

Partner Merytoryczny:

Patroni Medialni:

Partner Wykonawczy:

Wyświetlono 26 , dzisiaj 1