9 czerwca 2021r. przedstawiciele ZGW RP Krzysztof Iwaniuk przewodniczący, Jacek Brygman wiceprzewodniczący, Leszek Świętalski dyrektor Biura i Waldemar Grzegorczyk specjalista ds. współpracy z zagranicą uczestniczyli w konsultacjach eksperckich z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) na temat powiązań miejsko-wiejskich w Polsce zorganizowanej przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej .
Leszek Świętalski, dyrektor Biura ZGW RP syntetycznie przedstawił wyzwania związane z budowaniem powiązań miejsko-wiejskich na obszarach funkcjonalnych Polski.
Opisał istniejące partnerstwa w sferze usług publicznych, takich jak gospodarka odpadami stałymi, transport publiczny i zaopatrzenie w wodę, po czym wyjaśnił czego zgodnie z prawem nie można agregować, tj. miedzy innymi, oświaty i kultury. Każda gmina ma obowiązek prawny prowadzenia przynajmniej jednej instytucji kultury i to niezależnie od tego, że celowym byłoby prowadzić ją wraz z gminami ościennymi, zgodnie z zasadą „duży może więcej i taniej”. Innym jest zadaniem własnym gmin jest prowadzenie schronisk dla zwierząt – dla jednej gminy nieopłacalne- to zadanie może przejąć powiat, co nie jest zabronione, ale wymaga aktywności i współpracy samorządów.
Następnie wskazał obszar dotknięty konfliktowością w relacjach miasto – wieś: ustalanie granic i tendencje do zawłaszczania przez miasta obszarów do nich przylegających. W przypadku, kiedy dzieje się to za obopólną zgodą zainteresowanych podmiotów ZGW RP nie wnosi zastrzeżeń; tak było gdy miasto Zielona Góra wchłonęła gminę Zielona Góra. Natomiast mówimy „nie” w przypadku wrogiego przejęcia przez miasta obszarów zurbanizowanych z podstawową infrastrukturą techniczną, terenów atrakcyjnych inwestycyjnie – postrzeganych w kategoriach „dobrej wydajności podatkowej”, Cały proces nie jest w Polsce odpowiednio uregulowany prawnie, a przez to konfliktogenny. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego broniące gmin nie mają mocy uchylenia decyzji Rady Ministrów, która decyduje jednoinstancyjnie bez kontroli sądowej. Często gminy wiejskie chcą aby działo się to przynajmniej za odszkodowaniem, zainwestowały bowiem w infrastrukturę, a ta jest im odebrana, natomiast pozostają kredyty do spłacenia. Innym problemem jest niekontrolowane rozlewanie się miast co generuje koszty rzędu 65-70 mld PLN rocznie. Siłowe poszerzenie obszaru miasta Opola doprowadziło do kuriozalnych sytuacji takich jak ustawienie tablic informujących o zakazie wypasu zwierząt gospodarskich w mieście czy widok pól pszenicznych w śródmieściu.
Podsumowując, układ współpracy zawodzi, gdy pojawia się spór graniczny, miasto i przylegające do niego gminy wiejskie z partnerów stają się wrogami. ZGW RP prowadzi analizę procesów podziału gmin i na tej podstawie opracował projekt ustawy zmieniającej ustawę o samorządzie gminnym. Projekt zakłada warunki w jakich podział może nastąpić, rozliczenia pomiędzy gminami kosztów zobowiązań i inwestycji oraz ewentualne rekompensaty, a w części procesu podejmowania decyzji dwuinstancyjności procesu administracyjnego i kontrolę sądową.
Wspomniane uwagi zostaną uwzględnione w raporcie OECD i posłużą analizowaniu globalnych zależności pomiędzy rozwiniętymi państwami świata, pomagając ocenić dany kraj pod względem jakości prawa, klimatu inwestycyjnego i potencjalnych zagrożeń.
Polska jest pełnoprawnym członkiem Organizacji od 22 listopada 1996 r. Zobowiązania przyjęte przez Polskę w związku z uzyskaniem członkostwa w OECD, obejmujące m.in. przepływy kapitałowe, bieżące transakcje niewidoczne, bezpośrednie inwestycje zagraniczne czy politykę podatkową i ekologiczną, wywarły pozytywny wpływ na rozwój polskiej gospodarki. Zaakceptowanie dorobku organizacji w tym zakresie oznacza, iż w Polsce obowiązują te same prawa i standardy funkcjonowania gospodarki co w państwach wysoko rozwiniętych. W efekcie Polska w wymianie międzynarodowej jest traktowana jako równorzędny partner, co przynosi jej wymierne korzyści ekonomiczne w postaci przychodów z eksportu i bardziej wydajnych metod zarządzania.